Metaforen

Met enige regelmaat plaats ik een metafoor hier op mijn blog.
Ik heb er de laatste jaren een aantal verzameld, en ik weet lang niet altijd de herkomst.
De auteur is ook vaak niet bekend.
Ik verzin deze korte verhaaltjes dus niet zelf, sommige mensen dachten dat...

Maar wat is nu eigenlijk een metafoor?
Je hebt het ergens over, maar eigenlijk bedoel je iets anders...

Op internet vond ik op de website van www.onzetaal.nl de volgende uitleg:

Een metafoor is een stijlfiguur; een vorm van overdrachtelijk (figuurlijk) taalgebruik. Een heel bekende metafoor is het schip der woestijn voor de kameel. De kameel wordt vergeleken met een schip, waarschijnlijk mede vanwege zijn schommelende gang. Metaforisch taalgebruik is een vorm van betekenisoverdracht: met wat je zegt (het schip der woestijn) schilder je een beeld; het gaat erom dat dat beeld (een schip dat deinend over de oceaan vaart) een overeenkomst heeft met wat je bedoelt (een kameel, die langzaam en schommelend een grote vlakte doorkruist). 

Hoe treffender de overeenkomst, hoe beter de beeldspraak. Meer voorbeelden van bekende metaforen:

• Sylvia Toth is een bekend voorbeeld van een vrouw die het glazen plafond heeft doorbroken.
• Het leven is een weg met kuilen en hobbels.
• Het leven is een pijp kaneel, elk zuigt eraan en krijgt zijn deel.
• Voetbal is oorlog.
• De samenleving is ziek.
• Kijk die Machteld nou toch eens: het lelijke eendje is een zwaan geworden!
• Nederland is nog steeds een land van melk en honing in vergelijking met de meeste andere landen
• Mijn ouderlijk huis is nog steeds een veilige haven voor mij.

Soms wordt er ook een draai aan de inhoud gegeven of juist het tegenovergestelde benadrukt om de bedoeling duidelijk te maken. Dan lijkt het op een grap, maar er zit een diepere betekenis onder.

Op internet vond ik een brochure van Paul Baardman, getiteld "Management met metaforen". Bij het hoofdstuk "De metafoor" staat het volgende:

Het woord 'metafoor' komt uit het Grieks en betekent 'overbrenging'.  
Het is de belangrijkste vorm van beeldspraak, waarbij de vergelijking berust op de overeenkomst.

De rechter hersenhelft - de helft waar het intuïtieve systeem gelokaliseerd is

- is dol op metaforen. 
Daar waar de linker hersenhelft - de ratio - zich bezighoudt met feiten, houdt de rechter hersenhelft zich bezig met structuren en beelden. 
Zo kan de rechter hersenhelft aan het werk zijn met vergelijkbare structuren, terwijl de feiten compleet anders zijn.

Een metafoor kenmerkt zich door een eenvoudige structuur en is niet lang.

Een metafoor kan worden gebruikt als een verhaal met een verborgen

boodschap c.q. opdracht. Verborgen, maar wel duidelijk aanwezig. Je 'voelt'

wat ermee wordt bedoeld, alhoewel het wel eens even kan duren voordat

het muntje echt valt. Ook humor wordt nogal eens gebruikt om de

boodschap over te brengen. Of een metafoor nu grappig, droevig of

verrassend is, het effect is altijd dat het een gewoontekader doorbreekt.

Metaforen zijn een geestverruimend middel zonder schadelijke

bijwerkingen.

In veel metaforen vind je elementen van de 'donkere' kanten van de mens,

zoals egoïsme, hebzucht, jaloezie, koppigheid, perfectionisme, beperkende

overtuigingen, doelloosheid e.d. De moraal van de metafoor is de prijs die

je moet betalen voor deze eigenschappen.

De moraal van het verhaal wil zich ook nog al eens toespitsen op:

 het vleien om je gewin te behalen;

 het principe van twee honden vechten om een been en de derde loopt er

ras mee heen;

 wanneer je te graag iets wilt, kan het tegenovergestelde gebeuren;

 zo bezig zijn met het maken van regels om met de realiteit om te kunnen

gaan, dat je de realiteit zelf uit het oog verliest.

Eén van de allermooiste metaforen vind ik zelf die van de rijstplantjes...
Daar wil ik graag mee afsluiten!

Er was eens een rijstboer die niet tevreden was met de snelheid

waarmee zijn rijst groeide. Hij kon zich moeilijk neerleggen bij het feit dat

rijst nu eenmaal de tijd nodig heeft om te kunnen groeien.

Op een dag bedacht hij een plan om de groei van zijn rijstplantjes te

manipuleren. Al vroeg in de ochtend trok hij naar zijn rijstveld en trok elk

afzonderlijk rijstplantje net een beetje uit de grond omhoog.

Doodmoe kwam hij bij het vallen van de avond thuis. Moe, maar tevreden,

de plantjes waren tenslotte al een beetje langer.

De volgende ochtend haastte hij zich om de enerverende klus voort te

zetten. Dat was niet nodig. De plantjes waren reeds dood.