Bedankt en een stukje vervolg ...

Ik wil jullie heel hartelijk bedanken voor de hartverwarmende reacties op mijn vorige blogbericht.
Het heeft me erg goed gedaan om zoveel begrip en steun te krijgen. Triest dat de gang van zaken zo herkenbaar is voor velen. En aan de andere kant ook een schrale troost...

Er wordt vaak gedacht dat de overheid en de inspectie verantwoordelijk zijn voor de prestatiedruk in het onderwijs en alle administratie die dat met zich mee brengt.
Toch vind ik dit zelf te kort door de bocht geredeneerd.
De overheid schrijft inderdaad een aantal regels voor waar scholen zich aan moeten houden, maar scholen hebben vervolgens wel zelf de keuze hoe ze zaken invulling geven.
En mijn ervaring is dat veel scholen daarin enorm doorschieten!

Niet verplicht	Verplicht
Toetsen	Een kleutertoets is niet verplicht. Methodetoetsen zijn ook niet verplicht.	De Inspectie adviseert het eens per jaar afnemen van een landelijk genormeerde toets in alle leerjaren. Een eindtoets voor alle leerlingen van groep 8 voor taal en rekenen is verplicht vanaf 2015.
Leerling-volgsysteem	Het leerlingvolgsysteem van Cito of ParnasSys is niet verplicht. Scholen zijn vrij te kiezen hoe ze ontwikkelingen in kaart brengen.	Een samenhangend systeem voor het volgen van prestaties en ontwikkelingen van leerlingen is verplicht. Ontwikkelingen laten zien is voldoende.
Sociaal emotionele ontwikkeling	Scholen zijn niet verplicht tot gebruik van SCOL of ZIEN. Scholen zijn vrij in het kiezen van een (eigen) systeem.	Scholen moeten de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen volgen. Inspectie adviseert een zelfrapportage door leerlingen.
Kleuter-observaties	Kleuterobservaties zijn niet verplicht.	Scholen moeten de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen volgen.
Individueel handelingsplan	Individueel handelingsplan is niet verplicht.
Groepsplan	Een groepsplan is niet verplicht. Minimale plannen als didactisch hulpmiddel zijn voldoende.
Ontwikkelings-perspectief (OPP)	Ontwikkelingsperspectief hoeft niet voor het basis ondersteuningsaanbod zoals begeleiding van dyslexie of kortdurende remedial teaching.	Een OPP is verplicht voor alle leerlingen in het reguliere onderwijs die extra ondersteuning nodig hebben. Een OPP is verplicht voor leerlingen in het speciaal (basis) onderwijs. Leerlingen kunnen daarbij geclusterd worden.

Bovenstaand schema komt uit een artikel over regeldruk en administratie van Wij leren.

Een ook de samenvatting van het artikel geef ik hier graag letterlijk door, want ik zou het niet beter kunnen formuleren:

Samenvattend komt het er op neer dat de wet veel vrije ruimte toestaat. Dit wordt echter momenteel ingeperkt door stimulerende adviezen van de onderwijsinspectie. Daarnaast speelt een rol dat de toets- en afrekencultuur de verantwoordingsdruk opvoert. Ook online vergelijkingen van scholen op smalle meetbare aspecten doet de werkdruk geen goed. 

Duidelijkheid over verplichtingen kan helpen om scholen de juiste keuzes te laten maken bij het administreren van hun procesinformatie en resultaten. Onnodige administratie kan zo beperkt worden en de nuttige verslaglegging wordt dan met meer motivatie gedaan.

Dat is toch heel iets anders dan voor 4 hoofdvakgebieden en 4 planperioden een groepsplan maken, waarin je voor 3 verschillende niveaus doelen stelt, beschrijft hoe je die wil gaan bereiken en na 8 weken moet evalueren? Stel dat je (maar) 2 doelen hebt per niveau, dan heb je per 8 weken 2 x 3 x 4= 24 doelen te hanteren en op jaarbasis zijn dit er dan 96!

Het is m.i. goed dat er een aantal jaren geleden meer aandacht kwam voor de basisvakken, maar ik zie nu dat er compleet doorgeschoten wordt. Muziek en expressie zijn vaak een ondergeschoven kindje geworden. Om nog maar te zwijgen over de sociaal emotionele ontwikkeling. Daar zou eerst eens een groepsplan voor gemaakt moeten worden! Gelukkig zijn er scholen die hier wel aandacht aan besteden. Helaas ben ik de laatste jaren tijdens de leerlingbesprekingen toch vaak geconfronteerd met vragen over kinderen die faalangst ontwikkelen ...

Op papier kunnen we het allemaal mooi verwoorden en daar wordt door het management soms ook erg veel zorg en aandacht aan besteed. Ik denk dat we nuchter moeten blijven, minder achter die bureaus moeten zitten, minder moeten vergaderen en met z'n allen dicht bij het kind moeten blijven en daar onze tijd voor gebruiken.

Een aantal richtlijnen zijn nodig in een school, maar dikke handboeken en uitgebreide protocollen, plannen en afspraken die telkens weer bijgesteld moeten worden (want de praktijk is weerbarstig en laat zich toch niet een documentje vangen), zou je toch niet moeten willen...