Het heeft me erg goed gedaan om zoveel begrip en steun te krijgen. Triest dat de gang van zaken zo herkenbaar is voor velen. En aan de andere kant ook een schrale troost...
Er wordt vaak gedacht dat de overheid en de inspectie verantwoordelijk zijn voor de prestatiedruk in het onderwijs en alle administratie die dat met zich mee brengt.
Toch vind ik dit zelf te kort door de bocht geredeneerd.
De overheid schrijft inderdaad een aantal regels voor waar scholen zich aan moeten houden, maar scholen hebben vervolgens wel zelf de keuze hoe ze zaken invulling geven.
En mijn ervaring is dat veel scholen daarin enorm doorschieten!
Niet verplicht
|
Verplicht
|
|
Toetsen
|
Een kleutertoets is niet verplicht.
Methodetoetsen zijn ook niet
verplicht.
|
De Inspectie adviseert het eens per
jaar afnemen van een landelijk genormeerde toets in alle leerjaren.
Een eindtoets voor alle leerlingen van
groep 8 voor taal en rekenen is verplicht vanaf 2015.
|
Leerling-volgsysteem
|
Het leerlingvolgsysteem van Cito of
ParnasSys is niet verplicht.
Scholen zijn vrij te kiezen hoe ze
ontwikkelingen in kaart brengen.
|
Een samenhangend systeem voor het
volgen van prestaties en ontwikkelingen van leerlingen is verplicht.
Ontwikkelingen laten zien is
voldoende.
|
Sociaal emotionele ontwikkeling
|
Scholen zijn niet verplicht tot
gebruik van SCOL of ZIEN.
Scholen zijn vrij in het kiezen van
een (eigen) systeem.
|
Scholen moeten de sociaal-emotionele
ontwikkeling van leerlingen volgen.
Inspectie adviseert een zelfrapportage
door leerlingen.
|
Kleuter-observaties
|
Kleuterobservaties zijn niet
verplicht.
|
Scholen moeten de sociaal-emotionele
ontwikkeling van leerlingen volgen.
|
Individueel
handelingsplan
|
Individueel handelingsplan is niet
verplicht.
|
|
Groepsplan
|
Een groepsplan is niet verplicht.
Minimale plannen als didactisch
hulpmiddel zijn voldoende.
|
|
Ontwikkelings-perspectief
(OPP)
|
Ontwikkelingsperspectief hoeft niet
voor het basis ondersteuningsaanbod zoals begeleiding van dyslexie of
kortdurende remedial teaching.
|
Een OPP is verplicht voor alle
leerlingen in het reguliere onderwijs die extra ondersteuning nodig hebben.
Een OPP is verplicht voor leerlingen
in het speciaal (basis) onderwijs. Leerlingen kunnen daarbij geclusterd
worden.
|
Samenvattend komt het er op neer dat de wet veel vrije ruimte toestaat. Dit wordt echter momenteel ingeperkt door stimulerende adviezen van de onderwijsinspectie. Daarnaast speelt een rol dat de toets- en afrekencultuur de verantwoordingsdruk opvoert. Ook online vergelijkingen van scholen op smalle meetbare aspecten doet de werkdruk geen goed.
Duidelijkheid over verplichtingen kan helpen om scholen de juiste keuzes te laten maken bij het administreren van hun procesinformatie en resultaten. Onnodige administratie kan zo beperkt worden en de nuttige verslaglegging wordt dan met meer motivatie gedaan.
Dat is toch heel iets anders dan voor 4 hoofdvakgebieden en 4 planperioden een groepsplan maken, waarin je voor 3 verschillende niveaus doelen stelt, beschrijft hoe je die wil gaan bereiken en na 8 weken moet evalueren? Stel dat je (maar) 2 doelen hebt per niveau, dan heb je per 8 weken 2 x 3 x 4= 24 doelen te hanteren en op jaarbasis zijn dit er dan 96!
Het is m.i. goed dat er een aantal jaren geleden meer aandacht kwam voor de basisvakken, maar ik zie nu dat er compleet doorgeschoten wordt. Muziek en expressie zijn vaak een ondergeschoven kindje geworden. Om nog maar te zwijgen over de sociaal emotionele ontwikkeling. Daar zou eerst eens een groepsplan voor gemaakt moeten worden! Gelukkig zijn er scholen die hier wel aandacht aan besteden. Helaas ben ik de laatste jaren tijdens de leerlingbesprekingen toch vaak geconfronteerd met vragen over kinderen die faalangst ontwikkelen ...
Op papier kunnen we het allemaal mooi verwoorden en daar wordt door het management soms ook erg veel zorg en aandacht aan besteed. Ik denk dat we nuchter moeten blijven, minder achter die bureaus moeten zitten, minder moeten vergaderen en met z'n allen dicht bij het kind moeten blijven en daar onze tijd voor gebruiken.
Een aantal richtlijnen zijn nodig in een school, maar dikke handboeken en uitgebreide protocollen, plannen en afspraken die telkens weer bijgesteld moeten worden (want de praktijk is weerbarstig en laat zich toch niet een documentje vangen), zou je toch niet moeten willen...